Chế độ Nenkin là một trong những chủ đề nhận được sự quan tâm lớn từ những người làm việc hoặc sinh sống tại Nhật Bản. Vậy Nenkin là gì? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp chi tiết tất cả những thắc mắc về Nenkin.
1. Nenkin là gì?
Nhiều du học sinh và thực tập sinh nước ngoài khi đến Nhật Bản vẫn còn khá mơ hồ về hệ thống Nenkin. Vậy Nenkin là gì?
Nenkin (年金), hay còn gọi là chế độ bảo hiểm lương hưu, là hệ thống bảo hiểm xã hội của Nhật Bản. Người lao động tại Nhật, bất kể là người bản địa hay người nước ngoài, đều bắt buộc tham gia nếu đáp ứng điều kiện cụ thể. Hệ thống này đảm bảo rằng khi đến tuổi nghỉ hưu hoặc trong trường hợp không may gặp tai nạn, người lao động sẽ được hỗ trợ tài chính.
Ngoài ra, người lao động cũng cần biết đến một số thuật ngữ khác liên quan đến Nenkin là gì. Cụ thể như:
- Tiền Nenkin:
Tiền nenkin là khoản lương hưu bạn sẽ nhận được khi đến tuổi quy định hoặc khi đủ điều kiện hoàn thuế nenkin nếu bạn rời khỏi Nhật Bản trước thời hạn hưởng lương hưu.
- Sổ Nenkin:
Khi tham gia đóng bảo hiểm lương hưu, bạn sẽ được cấp một sổ nenkin (年金手帳). Đây là tài liệu quan trọng ghi lại quá trình đóng bảo hiểm của bạn, bao gồm thời gian và số tiền đã đóng.
- Nenkin Netto:
Nenkin Netto là một trang web chính thức của Nhật Bản, nơi người tham gia có thể kiểm tra thông tin về nenkin của mình, như số tiền đã đóng, thời gian đóng, và các quyền lợi liên quan.
2. Phân loại Nenkin
Hệ thống Nenkin được chia thành nhiều loại với các quy định khác nhau. Vậy các loại Nenkin ở Nhật là gì và có những đặc điểm riêng biệt nào?
2.1. Kokumin Nenkin – Chế độ lương hưu cơ bản
Đây là loại Nenkin cơ bản nhất. Những ai trong độ tuổi từ 20 đến 60 và có đăng ký cư trú tại Nhật Bản đều phải tham gia chế độ này, bất kể quốc tịch.
Đối Tượng Tham Gia:
- Du học sinh, sinh viên.
- Người làm nghề tự do, nông lâm ngư nghiệp.
- Người không có công việc ổn định.
Cách Tham Gia:
- Người thuộc diện này cần làm thủ tục đăng ký tại chính quyền địa phương nơi cư trú.
- Sau khi đăng ký, bạn sẽ nhận được giấy thông báo đóng Nenkin hàng tháng và cần tự nộp trực tiếp cho quỹ lương hưu Nhật Bản.
Mức Đóng:
- Mức phí Nenkin cơ bản thay đổi hàng năm dựa trên chính sách của chính phủ Nhật.
2.2. Kosei Nenkin – Chế độ lương hưu phúc lợi
Kosei Nenkin dành cho người lao động làm việc tại các công ty, nhà máy hoặc tổ chức có tham gia chế độ bảo hiểm lương hưu.
Đối Tượng Tham Gia:
- Thực tập sinh kỹ năng.
- Người lao động chính thức làm việc tại các công ty hoặc xí nghiệp.
Cách Tham Gia:
- Khi tham gia Kosei Nenkin, người lao động không cần làm thủ tục riêng. Công ty sẽ tự động đăng ký và cập nhật thông tin của bạn.
- Phí Nenkin cơ bản sẽ được gộp chung vào phí Kosei Nenkin (厚生年金保険料).
Mức Đóng:
- Mức phí được tính dựa trên thu nhập của người lao động và được trừ trực tiếp vào lương hàng tháng.
- Thông thường, công ty sẽ hỗ trợ 50% mức phí Nenkin mà bạn phải đóng. Bạn có thể hỏi thêm thông tin chi tiết từ lãnh đạo công ty để nắm rõ quyền lợi của mình.
2.3. Kyosai Nenkin – Chế độ lương hưu công vụ
Kyosai Nenkin là gì? Đây là loại Nenkin được thiết kế riêng cho những người làm việc trong lĩnh vực công vụ, chẳng hạn như giáo viên trường tư lập, nhân viên nhà nước.
Đối Tượng Tham Gia:
- Nhân viên công vụ.
- Giáo viên trường tư lập.
Lưu Ý:
- Chế độ này không áp dụng cho thực tập sinh hoặc du học sinh nước ngoài, do đó bạn không cần quá quan tâm đến Kyosai Nenkin nếu thuộc hai nhóm đối tượng trên.
3. Nenkin tính như thế nào?
Tiền Nenkin bạn nhận lại phụ thuộc vào thời gian đóng bảo hiểm và mức lương trung bình khi làm việc tại Nhật Bản. Dưới đây là chi tiết cách tính:
3.1. Thời gian đóng bảo hiểm và hệ số tính Nenkin
Từ ngày 1/4/2021, lao động nước ngoài có thể nhận lại Nenkin tối đa 5 năm (60 tháng) thay vì chỉ 3 năm như trước đây. Thời gian đóng bảo hiểm được chia thành các mốc tương ứng với hệ số tính Nenkin, cụ thể:
Ví dụ: Nếu bạn đóng bảo hiểm trong 3 năm (36 tháng), hệ số tính Nenkin của bạn sẽ là 36.
3.2. Công thức tính tiền Nenkin là gì?
Tiền Nenkin = Lương cơ bản trung bình/tháng x 9.15% x Hệ số Nenkin
- Lương cơ bản trung bình/tháng: Bao gồm cả lương chính, tiền thưởng và tăng ca.
- 9,15%: Là hệ số đóng bảo hiểm ở thời điểm hiện tại.
- Hệ số Nenkin: Tùy thuộc vào thời gian bạn làm việc và đóng bảo hiểm.
3.3. Ví dụ cụ thể
Nếu bạn làm việc tại Nhật 5 năm (60 tháng), với mức lương trung bình 15 man/tháng (150,000 JPY):
Tiền Nenkin = 150.000 x 9.15% x 60 = 823.500 JYP (~ 154-160 triệu VNĐ)
Lưu ý:
- Số tiền này có thể thay đổi tùy theo tiền thưởng hằng năm.
- Số tiền thực nhận sẽ phụ thuộc vào tỉ giá Yên Nhật tại thời điểm nhận Nenkin.
3.4. Tiền Nenkin Nhận Được Trung Bình
- Nếu làm việc 3 năm: Nhận khoảng 80 – 120 triệu VND.
- Nếu làm việc 5 năm: Nhận khoảng 154 – 160 triệu VND.
Tiền Nenkin nhận lại là quyền lợi quan trọng cho người lao động, giúp bạn có thêm khoản tài chính dự phòng sau khi về nước
4. Điều kiện và cách lấy tiền Nenkin là gì?
4.1. Điều kiện lấy tiền Nenkin
Để nhận lại khoản tiền Nenkin sau khi về nước, bạn cần đáp ứng các điều kiện sau:
- Đã đóng bảo hiểm Nenkin tối thiểu 6 tháng: Thời gian đóng bảo hiểm xã hội tại Nhật phải từ 6 tháng trở lên. Đây là điều kiện cơ bản để bạn đủ quyền nộp đơn xin hoàn trả Nenkin.
- Không mang quốc tịch Nhật Bản: Chế độ hoàn trả Nenkin chỉ áp dụng cho người nước ngoài sống và làm việc tại Nhật, không áp dụng cho người có quốc tịch Nhật Bản.
- Đã rời Nhật Bản: Bạn phải chính thức rời khỏi Nhật Bản và không còn tư cách lưu trú hợp pháp. Nếu vẫn đang ở Nhật, bạn sẽ không được yêu cầu hoàn tiền Nenkin. Bạn cần nộp đơn xin hoàn tiền Nenkin trong 2 năm kể từ ngày rời Nhật. Nếu quá thời hạn này, bạn sẽ mất quyền yêu cầu hoàn tiền.
- Không đăng ký tham gia quỹ lương hưu Nhật Bản: Sau khi rời Nhật, bạn cần đảm bảo rằng mình không tiếp tục tham gia vào bất kỳ loại bảo hiểm xã hội hoặc lương hưu nào tại Nhật.
4.2. Hồ sơ để lấy tiền Nenkin là gì?
Để hoàn tiền Nenkin, bạn cần chuẩn bị các loại giấy tờ sau:
- Sổ Nenkin (年金手帳): Sổ ghi chép thông tin đóng bảo hiểm của bạn.
- Giấy xin hoàn tiền Nenkin (脱退一時金請求書 – Dattai Ichijikin Seikyusho): Đơn xin rút tiền Nenkin.
- Bản sao hộ chiếu: Trang có thông tin cá nhân và dấu rời khỏi Nhật.
- Thông tin tài khoản ngân hàng: Bao gồm mã SWIFT, tên ngân hàng, tên chủ tài khoản (trùng với tên trên hộ chiếu).
- Giấy thông báo đóng Nenkin: Xác nhận bạn đã hoàn thành nghĩa vụ đóng bảo hiểm trong thời gian làm việc tại Nhật.
4.3. Cách lấy tiền Nenkin là gì?
1. Lấy tiền Nenkin lần 1
Nenkin lần 1 là thủ tục xin hoàn lại tiền hưu trí đã đóng trong thời gian làm việc tại Nhật Bản. Đây giống như khoản đóng góp cho quỹ hưu trí ở Việt Nam, nhưng với thực tập sinh hoặc người lao động ngắn hạn, khi về nước, bạn có thể xin hoàn lại số tiền này.
Sau khu hoàn thiện các giấy tờ và thủ tục cần thiết, bạn hãy gửi hồ sơ qua đường EMS đến:
ЈАРАN РЕNЅІОN ЅЕRVІСЕ
3-5-24 Таkаіԁо-nіѕһі, Ѕugіnаmі-ku, Тоkуо 168-8505 ЈАРАN
Sau khoảng 3–4 tháng, bạn sẽ nhận được giấy xác nhận 脱退一時金支給決定通知書, thông báo khoản tiền được hoàn trả và số tiền nộp thuế.
Số tiền nhận được sẽ chiếm 79,58% tổng số tiền Nenkin đã đóng.
2. Lấy tiền Nenkin và hoàn thuế lần 2
Nenkin lần 2 là thủ tục xin hoàn lại 20% tiền thuế thu nhập đã bị giữ khi nhận Nenkin lần 1. Quy trình này phức tạp hơn và cần sự hỗ trợ từ công ty phái cử hoặc người đại diện tại Nhật.
Các loại giấy tờ cần chuẩn bị:
- Giấy xác nhận nhận tiền Nenkin lần 1 (脱退一時金支給決定通知書).
- Giấy ủy quyền (委任状).
- Tờ khai người đại diện nộp thuế (納税管理人届出書), ký tên và đóng dấu.
Theo luật lao động Nhật Bản, số tiền thuế bị giữ lại được tính toán dựa trên công thức:
Số tiền khấu trừ không chịu thuế = Số năm làm việc liên tục × 40 man.
- Thực tập sinh thường nhận lại khoảng 30–40 man sau khi hoàn tất thủ tục.
Quy trình nhận tiền Nenkin lần 2
- Đơn vị đại diện tại Nhật sẽ nộp hồ sơ.
- Sau khi nhận tiền Nenkin lần 2 vào tài khoản người đại diện, họ sẽ chuyển tiền lại cho bạn.
Lưu ý: Hãy liên hệ với đơn vị phái cử để được hướng dẫn chi tiết nếu không có người đại diện tại Nhật.
Kết luận
Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu hơn về Nenkin là gì. Để tìm hiểu thêm về các đơn hàng khác, hãy truy cập vào mục Việc làm Nhật Bản trên website chính thức của EK GROUP. Để cập nhật các thông tin về EK GROUP cũng như XKLĐ Nhật, hãy theo dõi Youtube và Fanpage của chúng tôi nhé!
